روایت مدیر دفتر داوری و میانجیگری هدایت کد 206 مشهد

سکوت صبحی آرام در دفتر داوری با ورود مردی شصت‌ساله که کلنگی به دست داشت، شکست. چهره‌ای آکنده از ناراحتی و درماندگی و اصرار داشت برای گرفتن حقش با خشمی که به دنبال همراهی برای تخریب خانه پدری بود .
از تقسیم ناعادلانه ارث میان هفت برادر و دو خواهر می‌گفت؛ اختلافاتی که حتی به درگیری فیزیکی کشیده شده بود. او،که زیر بار فشارهای مالی و زندگی مستأجری قرار داشت به تازگی دچار عارضه قلبی شده بود، تنها چاره را در درگیری و برخورد خشونت آمیز ابراز می کرد.
و اما در میانه گفت‌وگویم با او، به نکته ای کلیدی اشاره کرد : “قولنامه نزد من است و مادر وصیت کرده کسی نداند.” این مطلب، کلید حل ماجرا بود. با دعوت از یکی از برادران و گفت‌وگویی هدفمند، پس از ساعتی،توافق حاصل شد تا سهم این برادر توسط یکی از وراث خریداری شود و آتش اختلافی طولانی مدت که می‌رفت تا به بحرانی بزرگتر بدل شود،خاموش شود بعون الله و قوته.
این واقعه و دهها مراجعه روزانه یک مردمی دیگر نمونه ای کوچک اما گویا از توانایی تبدیل تهدید به فرصت در نهادهای مدنی ست تا پیش از تشکیل پرونده های قضایی و مهمتر از آن وقوع نزاع و درگیری در تبدیل “تنش‌ها و اختلافات” به “حل مسئله و توافق‌ ” آنهم با خصوصیات ممتازی که در جایگزین های رسیدگی قضایی و مسجدمحوری هست پرداخته و تاثیر بنیادینش بجای ماند و صد البته در اختلافات خانوادگی که بستری ست برای تحکیم پیوند خانوادگی و جلوگیری از گسست آن.
دفتر داوری مسجدمحور با ایجاد فضایی صمیمی و آرام ؛ جایی ست که طرفین را به گفتگو و مذاکره وا می دارد تا واقع بینانه و از سر صدق و صفا و بدور از جنجال با اتخاذ مواضع اصولی مجددا سایه آرامش، اعتماد،مهربانی و وحدت را تجربه کنند و این خاصیت مسجدمحوری ست.
بر این باورم ظرفیت دفاتر داوری مسجد محور فراتر از یک دادگاه محلی ست. چرا که آنها می‌توانند:
۱. پیشگیرانه عمل کنند؛یعنی با مداخله به موقع، از تشدید اختلافات و تبدیل آنها به پرونده‌های قضایی پیچیده و پرهزینه جلوگیری می‌کنند.
۲. ریشه‌یابی کنند؛یعنی بر خلاف رویه قضایی که اغلب به صورت قانونی و سندمحور حکم می‌دهد، داوری به دنبال فهم انگیزه‌ها، احساسات و دغدغه های پنهان طرفین است که این خود، عامل اصلی حل تعارضات است.
۳. و حافظ روابط باشند؛یعنی هدف نهایی صدور حکم برنده-بازنده نیست،بلکه رسیدن به راه‌حلی برد-برد است که پیوندهای خانوادگی و اجتماعی را تا حد امکان حفظ کند.
و نیز این باورم که دستگاه قضا و سایر نهادهای حاکمیتی مسئول اگر به دنبال حل واقعی مسایل و مشکلات مردمند باید از این ظرفیت عظیم و موثر مساجد به عنوان اولین خط دفاعی در مدیریت اختلافات خانوادگی و تعارضات اجتماعی بهره بیشتری ببرند و با معرفی و تسهیل دسترسی عموم، از آن بیش از پیش استفاده کنند و در اینصورت است که فارغ از وعده ها و شعارزدگی، شاهد کاهش چشمگیر حجم پرونده‌های دادگاه‌ها و کاهش هزینه‌های اقتصادی و عاطفی مردم در این مسیر خواهیم بود تا در نهایت جامعه‌ای با نشاط و انسجام بیشتر را دارا باشیم .

محمد تقی حسین پور_ساغروان مشهد